Voorwaarden voor de geldigheid van de schenking
Voor een donatie moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan:
- Het voornemen tot schenken, waaruit moet blijken dat de schenker zijn eigendom zonder enige tegenprestatie aan de begiftigde wil overdragen. Het bewijs van het voornemen om te geven kan op elke manier worden geleverd. Deze voorwaarde is van het grootste belang omdat, bij gebreke van een voornemen om te schenken, de handeling kan worden gezien als een loutere verstrekking (ter beschikking stellen van iets) of lening.
- Overdracht van het goed: elk roerend of onroerend goed kan het voorwerp uitmaken van een schenking. Onder bepaalde voorwaarden waar we meteen in detail op terugkomen. Een geldige donatie veronderstelt bijgevolg een daadwerkelijke eigendomsoverdracht van de schenker aan de begunstigde.
- Aanvaarding: niemand kan worden verplicht een schenking te aanvaarden, anders is zijn of haar instemming ongeldig en komt de geldigheid van de overeenkomst zelf in het gedrang. Er zijn verschillende redenen om een donatie te weigeren; de kosten van onderhoud of renovatie van een eigendom kunnen bijvoorbeeld te hoog zijn voor de begiftigde, enz.
Men moet noteren dat een schenking niet noodzakelijk tot onteigening leidt. De schenker kan immers gedurende een bepaalde periode van zijn eigendom blijven genieten, ook al is de eigendom overgedragen (een vader draagt bijvoorbeeld de eigendom van zijn woning over aan zijn dochter, maar blijft tot zijn dood gratis in dat huis wonen).
Voorts kan een gift afhankelijk worden gesteld van de vervulling van een voorwaarde. Een ouder kan bijvoorbeeld bepalen dat zijn of haar kind pas na het afstuderen een bepaald huis krijgt. De donatie is geldig, maar als de voorwaarde niet is vervuld, dat wil zeggen als het kind nooit het betrokken diploma behaalt, kan de overeenkomst niet in werking treden.
Hoe schenk je?
Er is geen strikte procedure voor het schenken. Behalve als de donatie onroerend goed betreft. Een gift van onroerend goed gebeurt alleen bij notariële akte. Het is dus niet mogelijk deze stap te omzeilen.
In andere gevallen (donatie van roerende goederen) zijn er verschillende manieren van schenken. Men kan denken aan: gift bij notariële akte, wat echter niet verplicht is, gift per bankoverschrijving, handgift, enz.
Afhankelijk van het geval kunnen er schenkingsrechten verschuldigd zijn. Het is belangrijk te bepalen of de schenker of de begiftigde deze belasting moet betalen. Deze rechten verschillen naar gelang van de regio waar de donatie plaatsvindt.
Om meer te weten te komen over de mogelijke formaliteiten en kosten van een schenking is het raadzaam contact op te nemen met een advocaat die in deze materie gespecialiseerd is.
Is het mogelijk om een schenking te betwisten?
In België is het, anders dan in andere landen, niet mogelijk iemands kinderen of echtgenoot te onterven. In feite wordt een deel van de nalatenschap van de overledene automatisch gereserveerd voor deze personen wanneer zij er zijn. Dit is de erfelijke reserve.
Dit is de meest voorkomende basis voor het aanvechten van een gift. Dit gebeurt wanneer een donatie buitensporig is en de erfelijke reserve aantast. De schenking kan op deze basis alleen worden betwist door de wettige erfgenamen of hun wettelijke vertegenwoordigers.
Een voorbeeld: De heer Vandebeek overlijdt en laat een vrouw en 3 kinderen achter. Voor zijn dood schonk de heer Vandebeek, die bijzonder gesteld was op zijn oudste zoon, deze laatste al zijn geld en bezittingen. De echtgenote van de heer Vandebeek en zijn twee andere kinderen kunnen deze gift geheel of gedeeltelijk betwisten.
De schenking is onherroepelijk, tenzij...
Geven is geven. Het principe is dus dat de schenking onherroepelijk is. Er zijn echter bepaalde omstandigheden waarin omkering mogelijk is. Dit is het geval voor :
- Schenkingen met opschortende voorwaarden. Zoals hierboven besproken, kan een schenking die afhankelijk is van de vervulling van een voorwaarde, geen effect hebben indien de voorwaarde niet wordt vervuld.
- Schenkingen met recht op teruggave. Het recht op teruggave wordt traditioneel opgenomen in een clausule die bepaalt dat het geschonken goed in bepaalde gevallen wordt teruggegeven aan het vermogen van de schenker. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat in de schenkingsakte wordt bepaald dat het goed in het vermogen van de schenker terugkeert wanneer deze overlijdt.
- Herroeping wegens niet-nakoming van verplichtingen. Sommige schenkingen leiden tot verplichtingen voor de begiftigde. Indien de begiftigde zijn verplichtingen niet nakomt, kan de schenking worden herroepen. Een klassiek geval is wanneer een huis wordt geschonken met last van lijfrente; de begiftigde is verplicht de rest van diens leven bepaalde sommen aan de schenker te betalen. Niet-nakoming van deze verplichting kan leiden tot nietigverklaring van de schenking.
- Herroeping wegens ondankbaarheid. Het meest flagrante geval van ondankbaarheid doet zich voor wanneer de begiftigde het leven van de donor tracht te beëindigen. Het is niet nodig dat een strafrechtelijke veroordeling wordt uitgesproken. De schenker kan in dat geval de teruggave van het goed eisen. Dezelfde regel geldt wanneer de donor het slachtoffer is van geweld of misbruik door de begunstigde.
- Geschenken tussen echtgenoten. Tenzij zij werden opgenomen in een huwelijkscontract of een akte waarbij een wijziging van het huwelijksstelsel wordt vastgelegd, kunnen schenkingen tussen echtgenoten altijd eenzijdig worden herroepen.
Belasting op schenkingen
Schenkingen van in België gelegen onroerende goederen en andere schenkingen bij notariële akte en/of onder voorbehoud van registratie zijn onderworpen aan de betaling van registratierechten. De hoogte van deze rechten hangt niet alleen af van de regio waar de registratie moet plaatsvinden, maar ook van de relatie tussen de partijen. Bij de berekening wordt ook rekening gehouden met de waarde van het geschonken onroerend goed.
In dit verband is het belangrijk te weten dat sommige giften niet schriftelijk hoeven te gebeuren en niet noodzakelijkerwijs onderworpen zijn aan registratierechten. In het geval van een schenking van geld, hetzij persoonlijk, hetzij per bankoverschrijving, kunnen de partijen immers besluiten de schenking niet te registreren, zodat geen registratierecht verschuldigd is.
De betaling van de registratierechten is echter van bijzonder belang omdat, indien deze niet worden betaald, het geschonken goed automatisch opnieuw in de nalatenschap van de schenker wordt opgenomen indien deze binnen drie jaar na de schenking overlijdt. Dit is echter zeer zelden het geval voor schenkingen van onroerend goed, aangezien hierbij de betaling van registratierechten een integraal onderdeel van het proces vormt.
Heb je vragen?
Als je nog vragen hebt, aarzel dan niet om binnen 24 uur een consult te reserveren met een advocaat vanaf € 29. Vul daarvoor gewoon dit formulier in op onze homepage.
Je kunt ook al uw vragen stellen aan Mylittlelawyer, een kunstmatige intelligentie die gespecialiseerd is in Belgisch recht en die we hebben ontworpen zodat je binnen enkele seconden gratis antwoorden op je juridische vragen kunt krijgen!
